Bergen op Zoom

Wat betekent het voor u?
Op 1 januari 2004 gaat de Wwb in, de "Wet werk en bijstand", of, zoals wij hem noemen, de 'Wet water en brood'. De nieuwe wet betekent: weinig waardering voor mensen zonder betaald werk, nagenoeg geen bestrijding van de armoede en minder mogelijkheden om werklozen naar een betaalde baan te begeleiden. De nieuwe wet maakt Nederland een stukje minder beschaafd!

In de Eerste en Tweede Kamer heeft de SP het ontwerp van de wet fel bekritiseerd, en hebben we een reeks van voorstellen tot verbetering ingediend, zoals:

* Verhoging van de bijstandsnorm met vijf procent;
* Eén landelijke norm om verschillen tussen gemeenten en willekeur te voorkomen;
* Handhaving van alle bijzondere bijstand zoals de koudetoeslag;
* De langdurigheidtoeslag na één jaar, en niet pas na vijf jaar op het minimum;
* Terugkeer van de vrijlatingregeling voor mensen die wat bijverdienen;
* Afschaffing van de sollicitatieplicht voor mensen van 57,5 jaar en ouder en voor alleenstaande ouders met kinderen onder de 16 jaar;
* Redding van de gesubsidieerde banen.

Samen met andere partijen hebben we de wet op een aantal punten kunnen bijstellen. Maar het resultaat is nog steeds ellendig slecht. De Wwb lijkt uit te gaan van de gedachte ‘als we maar genoeg beknibbelen op de uitkeringen, gaan de mensen vanzelf wel aan het werk.’ Dat is, zeker gezien de huidige economische situatie, absolute nonsens. En het laat zien dat het kabinet geen enkel respect heeft voor de vele mensen in de bijstand die nooit een betaalde baan zullen krijgen. Zij tellen gewoon niet mee.

De wet regelt dat de gemeente voortaan de bijstandsuitkeringen vanuit een door het Rijk verstrekt vast budget moet gaan betalen. Als dat budget te klein is moet de gemeente het tekort zelf bijpassen. Maar als er geld overblijft mag ze dit zelf houden en vrij besteden. De gemeente krijgt verder veel ruimte om de uitvoering van deze wet zelf (zo goedkoop mogelijk?) in te vullen. De gemeenteraad moet daarom de komende maanden een aantal knopen doorhakken die voor u van groot belang zijn. In deze folder geven we aan wat de nieuwe wet voor u betekent, en wat Bergen op Zoom wel en niet kan doen om de ramp voor u te beperken.

Wat verandert er per 01/01/2004 voor u?

Passende arbeid
De nieuwe Wet werk en bijstand schrijft voor dat u zich inspant om 'algemeen geaccepteerde arbeid' te verkrijgen. En dat is vrijwel elke baan. Uitgezonderd zijn 'werkzaamheden die gewetensbezwaren oproepen' en 'werkzaamheden die niet algemeen maatschappelijk aanvaard zijn, zoals prostitutie'. Zelfs een gedwongen verhuizing kan 'in individuele gevallen' mogelijk zijn.
Sollicitatieplicht
Iedereen moet volgens de Wet werk en bijstand zijn best doen om werk te vinden. De sollicitatieplicht gaat daarom vrijwel altijd gelden, dus ook voor werklozen van 57,5 jaar en ouder en voor alleenstaande ouders met kinderen jonger dan vijf jaar. Slechts incidenteel kan de gemeente nog vrijstelling verlenen.

Recht op ondersteuning bij arbeidsinschakeling
Een nieuwigheid die de wet invoert, is dat u als bijstandsontvanger recht krijgt op 'ondersteuning bij arbeidsinschakeling'. Het is echter zeer de vraag, of dit recht wat gaat voorstellen. Want niet uzelf, maar de gemeente beslist of er ondersteuning nodig is, en in welke vorm die gegeven moet worden. U kunt dus niet zelf een cursus uitzoeken en vervolgens zeggen: 'Daar heb ik recht op.'

Strafkortingen
In de nieuwe wet móeten de gemeenten korten op de uitkering als iemand verwijtbaar de regels overtreedt, maar krijgen ze helemaal de vrije hand in het vaststellen van de zwaarte van de straf. Nieuw is verder dat een strafkorting ook mogelijk wordt als iemand zich 'zeer ernstig misdraagt' tegenover een ambtenaar van de sociale dienst.

Langdurigheidtoeslag
Wie langdurig op het minimum is aangewezen en aan een aantal voorwaarden voldoet, kan een jaarlijkse 'langdurigheidtoeslag' krijgen. De toeslag bedraagt € 454 voor gehuwden, € 408 voor een alleenstaande ouder en € 318 voor een alleenstaande. Om voor de toeslag in aanmerking te komen, moet u 23 jaar of ouder zijn en vijf jaar lang onafgebroken een inkomen op bijstandsniveau ontvangen hebben. Verder mag u in die vijf jaar geen arbeidsinkomsten gehad hebben, en moet u al die tijd genoeg uw best gedaan hebben om werk te vinden. Mensen van 65 jaar en ouder kunnen geen langdurigheidtoeslag krijgen. Eén maand een beetje werken, kost vijf jaar lang de toeslag - ook al zijn de inkomsten gekort op de bijstand. Ook één keer een strafkorting wegens te weinig solliciteren of wegens een 'zeer ernstige misdraging' betekent dat u vijf jaar lang niet in aanmerking komt voor de toeslag.

Gesubsidieerde arbeid en sociale activering
De Wwb betekent niet alleen het einde van de 'oude' bijstandswet, maar betekent ook loonsverlagingen en problemen voor de instellingen waar de ID'ers en Wiw'ers werken. Vaak zijn dat maatschappelijke instellingen als buurthuizen, bibliotheken, peuterspeelzalen enzovoort.

Werken zonder loon
Werken met behoud van uitkering kan verplicht gesteld worden. De voorwaarden zijn streng, maar de vraag is, of de gemeenten zich daaraan zullen houden. Plannen als die uit Amsterdam om tientallen mensen onbetaald aan het werk te zetten in o.a. de plantsoenendienst en het welzijnswerk bewijzen het tegendeel.
Gemeentelijke uitkeringsnormen
Voor een aantal situaties moet de gemeente nog steeds eigen beleid maken. Dit leidt in de praktijk al tot verschillen van meer dan € 100 per maand in volkomen vergelijkbare situaties. De invoering van de nieuwe wet was een uitstekende gelegenheid geweest om hiermee af te rekenen. Maar dat is helaas niet gebeurd. Wel is de koppeling tussen de uitkeringen en de lonen in de marktsector losgelaten. De bijstandskoopkracht gaat daardoor de komende jaren nóg verder omlaag. Schande!

Vrijlating van inkomsten
De Wet werk en bijstand perkt uw mogelijkheden om iets over te houden van inkomsten uit een deeltijdbaantje fors in. Maximaal zes maanden mag u een kwart van de neveninkomsten houden, maar nooit meer dan € 163 per maand. Een voorwaarde daarbij is wel, dat het parttime baantje naar het oordeel van de gemeente bijdraagt aan uw volledige arbeidsinschakeling.

Bijzondere bijstand en minimabeleid
Extraatjes voor álle mensen met een minimumuitkering, bijvoorbeeld voor de aanschaf van een wasmachine, de contributie van een sportvereniging of een eindejaarsuitkering, zijn vanaf 2004 alleen nog toegestaan voor chronisch zieken en gehandicapten. Minimapassen die korting geven op sociaal-culturele en sportieve activiteiten mogen wel blijven bestaan. Bijzondere bijstand is alleen nog maar wegens 'bijzondere individuele omstandigheden' toegestaan. Daarbij mág de gemeente verder bepalen dat er geen bijzondere bijstand gegeven wordt voor bijzondere kosten die minder zijn dan € 107 per jaar.

Bijstand 'in natura'
Nieuw in de wet is de mogelijkheid om de bijstand niet in geld uit te keren, maar 'in natura'. Dat betekent dat de gemeente een deel van een uitkering zonder toestemming van de cliënt mag omzetten in bijvoorbeeld kleding of voedsel. De wet legt nauwelijks beperkingen op: betaling 'in natura' kan als de gemeente vindt dat iemand zonder hulp niet in staat is zijn inkomen 'verantwoord te besteden'.

Wat gaat de SP Bergen op Zoom doen?

De bal ligt nu bij de gemeente Bergen op Zoom. De gemeenteraad moet de komende maanden keuzes gaan maken. Bijvoorbeeld over hoe om te gaan met de sollicitatieplicht en passende arbeid, welke hulp u krijgt bij het zoeken naar werk, hoe om te gaan met strafkortingen, wel of niet doorgaan met de gesubsidieerde banen, wat te doen met het minimabeleid. En nog veel meer zaken die bepalen of de bijstand nog een beetje sociaal wordt, of juist helemaal asociaal.

Als SP hebben we daarom een dringende oproep gestuurd naar burgemeester en wethouders en alle raadsfracties. We roepen ze op om de Wwb sociaal in te vullen! Maar daarmee houdt het voor ons niet op. De komende maanden gaan we ze nauwlettend voor u volgen. En we zullen nog regelmatig van ons laten horen! Bij voorkeur met uw hulp, want samen staan we sterk.
En wat kunt u doen?
U kunt bijvoorbeeld op de tribune aanwezig zijn tijdens de commissie- en raadsvergaderingen, en daar laten blijken dat u een sociale bijstand wilt. Als u even aan ons laat weten dat u mee wilt helpen, waarschuwen wij u wanneer deze vergaderingen worden gehouden.

Ook kunt u uw ervaringen met de sociale dienst van Bergen op Zoom aan ons doorgeven. Regelmatig horen wij klachten over deze dienst. Wij zijn heel benieuwd naar uw ervaringen. Deze zullen we zeker (vertrouwelijk) betrekken in onze strijd voor een goede en rechtvaardige sociale dienst en bijstand.

En maak dit jaar nog gebruik van de minimaregeling! U kunt nu nog een bijdrage krijgen voor vele zaken, zoals contributies, bibliotheek, zwembad, theater, museum, scholing, attractiepark, dierentuin, bioscoop, peuterspeelzaal, muziek- en dansonderwijs, ziektekosten, stookkosten, pedicure, rechtshulp, koelkast, wasmachine, stofzuiger, fornuis, radio, televisie en schoolkosten voor kinderen van 12-17 jaar. Het is nog maar afwachten of dit vanaf 2004 nog mogelijk is.